< Back

Oblicza kapitalizmu – pomiędzy kapitalizmem państwowym a anarchokapitalizmem


Adam Baszyński
Collegium Da Vinci w Poznaniu

DOI: 10.26366/PTE.ZG.2017.97

Download (pdf)

Cytowanie: Baszyński, A. (2017). Oblicza kapitalizmu – pomiędzy kapitalizmem państwowym a anarchokapitalizmem. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 4(7), 28-39.

KODY JEL: P16

Spektrum współczesnej gospodarki kapitalistycznej obejmuje kapitalizm państwowy, rozumiany współcześnie jako forma gospodarki opartej na prywatnej własności czynników produkcji, w której państwo interweniuje po to, by bronić interesów wielkich firm. W swej klasycznej postaci, kapitalizm państwowy rozumiany był jako model gospodarki, w której kapitalistyczne stosunki produkcji, oparte na własności prywatnej, znajdują się pod ścisłą kontrolą instytucji państwowych. Na przeciwległym krańcu spektrum kapitalizmu znajdują się poglądy anarchokapitalistów, tj. doktryny, w myśl której możliwe jest zastąpienie wszystkich funkcji społecznych spełnianych do tej pory przez państwo przez takie, które będą oparte na dobrowolnych umowach rynkowych. Mniej skrajne poglądy głoszą minarchiści, skłonni zaakceptować pewne funkcje państwa, jednak pod warunkiem odpłatności za konkretne usługi. Pomiędzy tymi skrajnymi podejściami plasuje się większość współczesnych gospodarek kapitalistycznych.

Słowa kluczowe: anarchokapitalizm, kapitalizm państwowy

Faces of Capitalism – between Anarcho-capitalism and State Capitalism

The spectrum of the contemporary capitalist economy includes state capitalism, understood as a form of modern economy based on the concept of private ownership of the factors of production, in which the state intervenes to defend the interests of big companies. In its classic form, state capitalism was understood as a model of economy in which capitalist relations of production based on private property, are under the strict control of state institutions. At the opposite end of the spectrum of capitalism, there are the views of anarchocapitalism followers, i.e. the doctrine, according to which it is possible to replace all the social functions fulfilled so far by the state for those that will be based on market’s voluntary agreements. Less extreme views proclaim minarchists, willing to accept certain functions of the state, but under the condition of payment for specific services. Between these two extreme approaches can be found the most modern capitalist economies.

Key words: anarcho-capitalism, state capitalism