< Back

"L’économie du bon plaisir". Wpływ myśli etatystycznej na organizację życia administracyjno-ekonomicznego Śląska doby habsburskiej (1526-1740)


Jarosław Kuczer
Uniwersytet Zielonogórski

DOI: 10.26366/PTE.ZG.2017.111

Download (pdf)

Cytowanie: Kuczer, J. (2017). "L’économie du bon plaisir". Wpływ myśli etatystycznej na organizację życia administracyjno-ekonomicznego Śląska doby habsburskiej (1526-1740). Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 4(7), 209-224.

KODY JEL: B19
W wielu nurtach nauk humanistycznych, zwłaszcza naukach politycznych i ekonomicznych (choć i badań nad kulturą) przejawia się wątek analizy wpływu myśli etatystycznej na funkcjonowanie społeczeństw. Celem, jak i w niniejszym artykule, jest unaocznienie i uwypuklenie zjawisk współczesnych, poprzez dociekania nad ich genezą i charakterem, traktowanym – zwłaszcza przez badaczy austriackich i brytyjskich – jako niezmienny. Pochylenie się nad tematyką śląską tego problemu wynika z kilku stałych. Po pierwsze jest to jedna z prowincji Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, której w badaniach nad historią prawa przypisuje się cechy państwa par excellence. Po drugie w omawianym okresie była to najdalej z pośród innych wysunięta na wschód Europy struktura ekonomiczna, która ulegała polityce etatystycznej wzorowanej na dokonaniach francuskich. Po trzecie, Śląsk uległ jej ostatni w Europie, a więc przyjął jej „najdoskonalszą”, dobrze wypracowaną, formę. W artykule analizie poddano kwestie organizacji i rozwoju centralnych struktur administracji publicznej oraz ich wpływ na etatyzm ekonomiczny, według schematu:
1. Programowe podstawy etatyzmu na Śląsku,
2. Realizacja założeń przez tworzenie urzędów centralnych,
3. Przejmowanie najwyższych urzędów o charakterze ekonomicznym przez ludzi cesarskich,
4. Nadawanie największych majątków ludziom związanym z polityką Wiednia,
5. Nowości z zakresu polityki skarbowej,
6. Ekonomiczne przesłanki cementowania hierarchii społecznej.
Taki układ związany jest z chronologiczną wartością zmian. Przy prowadzeniu eksplanacji najlepiej sprawdziła się metoda synchronistyczna, genetyczna, filologiczna, ewolucyjna, socjologiczna, elementy metod porównawczej, progresywnej, retrogresywnej oraz argumentum ex silentio.
Słowa kluczowe: etatyzm, Śląsk, administracja, ekonomia, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, arystokracja

"L'économie du bon plaisir." The Impact of Statism on the Organization of Administrative and Economic Life of Silesia during the Habsburg Era (1526-1740)

In many human sciences, especially political science and economics (and cultural research) there exist many analyses of the impact of statism (etatism) on the functioning of societies. The aim of this article is to show and highlight contemporary phenomena of this doctrine, through inquiry into their origins and character, treated – especially by Austrian and British researchers – as unchangeable. Why Silesia? Why 1526-1740? Several constants existed there. Firstly, it was a province of the Holy Roman Empire of the German Nation, treated in the studies of the history of the rights as state par excellence. Secondly, in the abovementioned period, it was the farthest from, among others, Europe's easternmost economic structure which underwent statist policies modeled on French achievements. Thirdly, Silesia was the last in Europe, and so it was seen as "the most perfect", in practice it was a well worked out and well distorted, form. The article analyzes the issues of the organization and development of central public administration structures and their impact on economic statism, according to the scheme:
1. Ideological basis of statism in Silesia,
2. Implementation through the creation of central offices,
3. The taking of the highest economic offices by the Emperor’s adherents,
4. Giving the greatest land fortunes to people involved in the politics of Vienna Court,
5. News from the fiscal policy agenda,
6. Economic basis of the creation a new social order/hierarchy.
Such a system is related to the value of chronological changes. When conducting an explanation, it proved to be the best to use synchronic, genetic, philological, evolutionary and sociological methods and elements of comparative, progressive and retrogressive and argumentum ex silentio methods as well
Key words: statism, Silesia, administration, economics, Holy Roman Empire of German Nation, arystocracy

Panel redakcyjny

Umożliwia przesyłanie artykułów naukowych
oraz ich recenzowanie i redagowanie.

Wejście dla autorów Wejście dla recenzentów

Pliki do pobrania